نژاد ، زبان و آداب و رسوم مردم شهر نویسنده: مصطفی طاهرخانی - سه شنبه 92/11/22

نژاد مردم شهر :

مردم شهر تاکستان و حدود ده شهر و روستا در اطراف آن به زبان تاتی سخن می گویند.

این مردم خود را تات می دانند و تات به معنی ایرانی نژاد و ایرانی زبان می باشد. که در

ذیل به توضیح بیشتری در مورد آن پرداخته می شود....

 

تات :

در لغت نامه دهخدا در معنی تات چنین آمده است که ؛ تات به قومی پارسی زبان و طایفه

ای از ایرانیان اهالی ولایات شمالی که به لهجه محلی سخن رانند گفته می شود. در قفقاز

آن قسمت از ایرانیان را که هنوز زبانشان فارسی مانده تات گویند.

در ایران لرها غیر خود را از ایرانیان تات نامند.

این لفظ در کتب مختلف به معنی مردم ایرانی آمده است که در ذیل به چند نمونه اشاره

می شود. در دیوان لغات الترک ( چاپ استانبول ) نوشته محمود کاشغری که در سال 466

هجری تالیف آن پایان یافته است ، تات به معنای ایرانی و ( تت ) به معنای فارسی و

ایرانی آورده شده است.

در کتاب ( دده قورقود ) که بزبان غزی در حدود نه قرن پیش تالیف یافته است ضمن تعریف

داستانی ، تات را به معنی مرد ایرانی می آورد و اینجا تات به معنی ایرانی مسلم استعمال

شده است.

مولانا جلال الدین رومی نیز در ضمن بیتی از ملمعات خود چنین می گوید. (( اگر تات ساک

و گرروم ساک و گر تورک ، زبان بی زبانی را بیاموز )) یعنی اگر (( ایرانی )) یا رومی و یا ترک

هستی ، زبان بی زبانی را بیاموز که لفظ تات در اینجا نیز به معنی ایرانی به کار برده شده

است.

حمدالله مستوفی نیز در ( نزهت القلوب ) تات را به معنی ایرانی آورده است. و مرحوم ملک

الشعراء بهار هم تات را به معنی ایرانی و پارسی زبان می آورد.

همچنین در امثال و ترانه های مردم ترک نیز تات در ضمن اینکه کلا به معنی ایرانی می

باشد به معنای مختلفی به کار رفته است ، به طوری که در ترانه معروفی که در میان

کودکان خردسال آذربایجان معمول است به معنی ( مردآبادی نشین و زراعت پیشه ) است.

و در ضرب المثل ترکی (( بوسوز هیچ تاتین کتابدار یو خدر )) یعنی (( این حرف در کتاب هیچ

تات نیست )) کلمه تات به معنی شخص دانشمند و اهل کتاب به کار برده شده است. و

در ضرب المثل معروف دیگری تات به معنی آبادی نشین که برای گرم کردن خود از کرسی

استفاده می کند ، استعمال شده است. البته به خاطر این بوده است که ترکان بیابان گرد

از قدیم الایام برای گرم کردن خود در وسط چادر آتش روشن می کردند و موضوع تنور و

کرسی در پیش آن ها نبود. لیکن تات ها از کرسی استفاده می کردند.

اگر از هر فرد روستایی یا ایلات آذربایجان بپرسد تات یعنی چه ؟ بیدرنگ جواب می دهد

(( تات یعنی تخته قاپو و آبادی نشین )) پس به طور کلی از مطالب مذکور به این نتیجه

می توان رسید که تات کلمه ای بوده به جای تاجیک که لااقل از ده قرن پیش از طرف

ترکان ( بی سواد و مالدار و بیابان گرد ) زردپوست مناطق اورال به ایرانیان ( دانشمند و

کشاورز و شهرنشین ) اطلاق می شده است و زبان تاتی به لهجه های مختلف زبان ایرانی

اطلاق می گردید که تات ها بدان سخن می گویند. که در قسمت زبان تاتی _ که در پی

خواهد آمد _ چند نمونه از اشتراکات زبان تاتی ایرانیان آریایی نژاد ساکن در شمال غرب

ایران با زبان پهلوی نیز آورده شده است.

---